وابستگی کودک در سنین مختلف

میزان و نوع وابستگی کودک در سنین مختلف تغییر پذیر است. سرعت رشد مغز در سال اول تولد بسیار زیاد است، به همین دلیل نوع توجه شما به فرزندتان در سال اول از اهمیت بالایی برخوردار است. با رشد کودک نیازهای وی نیز به مراتب تغییر می کنند.

تولد تا شش ماهگی : به طور متوسط تا سن شش الی هفت ماهگی، کودک وابستگی به فرد خاصی ندارد. البته با تنها ماندن شروع به گریه و زاری می نماید ولی هر کسی می تواند او را تسلی دهد. در این دوره خواهان توجه است ولی توجه فرد خاصی را نمی طلبد.

شش تا دوازده ماهگی : در این بازه زمانی نیز به تنها ماندن معترض است ولی در واقع به رفتن مادر یا مراقب اش اعتراض می کند. جدایی از مادر یا پرستار برای او معنی پیدا کرده، زیرا اکنون نسبت به او وابستگی یا دلبستگی یافته است. حضور مهمانان موجب ناراحتی او می گردد و تلاش می کند تا در آغوش شما ابتدا به مهمانان خیره شده و سپس ارتباط برقرار نماید.

دوازده تا هجده ماهگی : این دوره سنی را می توان آسیب پذیرترین دوره به شمار آورد. فاصله ۱۲ تا ۱۸ ماهگی زمانی است که در طی آن دلبستگی های ویژه به حداکثر می رسند. نیاز به تماس که در یک سالگی از طریق نوازش و لمس فیزیکی تامین می شد رفته رفته به قلمرو اجتماعی گسترش می یابد. در سال دوم زندگی علاوه بر تماس فیزیکی کودک نیازمند تماس اجتماعی از جمله نگاه کردن، گوش دادن و صحبت کردن است.

این موضوع که کودک شما را به هیچ کس و یا هیچ چیز دیگری ترجیح نمی دهد در اوایل بسیار خوشایند است، اما هنگامی که باعث شود لحظه ای هر چند کوتاه نتوانید از او جدا شوید می تواند تبدیل به یک مشکل بزرگ گردد. اضطراب از جدایی یک مرحله از رشد کودک در طول سال های اولیه خود است و خوشبختانه دایمی نمی باشد.

چرا اضطراب جدایی اتفاق می افتد؟

بسیاری از کودکان از حدود یک سالگی و برخی حتی از شش ماهگی، از فکر این که مبادا از مادر جدا بشوند، می ترسند. علت ترس فرزند تان این است که امنیت خود را وابسته به شما می داند. این غریزه ای است که در حیوانات نیز وجود دارد. بچه حیواناتی مانند گوسفند و بز به دنبال مادر خود راه می روند و در صورت جدا شدن بع بع می کنند. به علت این که بچه حیوانات می توانند از همان بدو تولد راه بروند این غریزه از ابتدا در آن ها وجود دارد، اما در مورد انسان ها، این ترس از سن راه رفتن یعنی حدود یک سالگی ظاهر می شود. در مواقعی که شما به دلایل کاری و یا شرایط اضطراری ناچار به جدایی از کودک هستید و مراقبت از او را به پرستار یا افرادی که کودک فرصت آشنایی به اندازه کافی با آن ها را نداشته می سپارید، ترس از جدایی بیشتر به چشم می خورد.

در زمان غیبت شما کودک غالب اوقات آرام و مشغول بازی می باشد و بهانه گیری نمی کند و با پرستار و مراقبت خود خوب و مهربان است، اما هنگامی که شما به خانه باز می گردید به شدت به شما می چسبد و به پرستار خود اجازه نمی دهد به او نزدیک شود. هنگامی که حس کند شما می خواهید مجدد او را تنها بگذارید به شدت گریه می کند. این اضطراب و ترس در هنگام خواب نیز بیشتر می گردد. در صورتی که برای خواب، او را در تخت خود می گذارید؛ با کوچک ترین حرکت شما شروع به گریه و بی تابی می کند. گاهی نیز ممکن است دستشویی را بهانه کند ولی تنها چند قطره ادرار می کند و هنگامی که به رختخواب بر می گردد؛ دوباره می خواهد به دستشویی باز گردد. کودک از خیس کردن بستر خود نگران است. گاهی ممکن است احساس کند در صورتی که خود را خیس کند شما دیگر او را دوست نخواهید داشت و او را ترک می کنید. به همین دلایل کودک هنگام خواب با دو مشکل ترس از جدایی و ترس از ادرار مواجه می شود و این کار را دشوار می سازد.

چگونه می توان اضطراب کودک را برطرف نمود؟

خداحافظی : هنگام جدایی اگر مجبورید هر روز سر کار بروید با مهربانی و با چهره ایی متبسم و مطمئن از او خداحافظی کنید. چهره غمگین، غصه دار و نا مطمئن شما به هنگام خداحافظی تنها باعث افزایش ناراحتی کودک می شود.

صحبت با کودک : ممکن است کودک شما نتواند منظور خود را به طور کامل بیان کند، اما قدرت درک بالایی درباره آن چه شما به او می گویید دارد. در مورد اتفاقات جلو تر از زمان با او صحبت کنید و او را آماده سازید. البته مهم است که هنگام صحبت با کودک چهره ایی مهربان به خود بگیرید و نه غمگین و ناراحت.

شییء آرامش بخش : یک یادگاری از شما در زمان غیبت تان می تواند کمک شایانی به کودک نوپا برساند. این یادگاری می تواند یک عکس از شما و یا یکی از لباس هایتان باشد. البته در مواردی اثر معکوس داشته است. برخی اشیا مانند حیوان عروسکی، یک پتو و یا حتی انگشت خود کودک گاهی می تواند یک منبع آرامش باشد.